Türkiye Doğayı Koruma Derneği (TTKD) Bilim Danışmanı Dr. Erol Kesici, dengesiz yağışların artması nedeniyle yaşanan sel felaketlerine karşı; İnsanlığın 6 bin yıl önce uyguladığı tarihi Yerebatan Sarnıcı’nın benzeri, bugün ‘Kasukabe modeli’ olarak bilinen sistemin su baskını riski olan bölgelere inşa edilmesi gerektiğini öne sürdü.
Cumhurbaşkanlığı Türkiye Ulusal Risk Kalkanı Modeli Yönetim Kurulu Üyesi ve TTKD Bilimsel Danışmanı Dr. Erol Kesici, Cumhurbaşkanlığı Türkiye Ulusal Risk Kalkanı Modeli Kurul toplantısında; Dengesiz yağışlar nedeniyle ani su baskınlarının önlenmesi için öneri olarak önerdiği ‘Kasukabe modeli’ni anlattı.
‘GIDA KRİZİ VE İNSAN GÖÇÜ’ UYARISI
Tüm dünyanın iklim kriziyle mücadele ettiğini kaydeden Dr. Kesici, hem Türkiye’de hem de dünyanın birçok ülkesinde şiddetli yağış ve sel felaketleri, uzun süreli orman yangınları, kasırgalar, yüksek sıcaklıklar ve kuraklık gibi birçok olumsuz olayın yaşandığını kaydetti. Kuraklığa bağlı olarak yaz döneminde su kaynaklarında buharlaşma yaşanmaktadır. Bilimsel önlemler dikkate alınmazsa bu aksaklıkların daha da artacağını belirten Dr. Kesici, milyonlarca insanın göç etmesinin yanı sıra gıda krizinin de birçok hayati soruna yol açacağı uyarısında bulundu.
BARİYELİ SARNICA BENZERDİR
İstanbul’da son dönemde yaşanan sel felaketine dikkat çeken Dr. Kesici, insanlığın 6 bin yıl önce kullandığı İstanbul’daki Yerebatan Sarnıcı gibi dünyada ‘Kasukabe modeli’ olarak bilinen sistemin riskli bölgelere kurulması gerektiğini söyledi. hem suyu depolamak hem de su baskınlarını önlemek. Kesici, “Şu anda aşırı sıcaklardan kaynaklanan kuraklığın etkisi dengesiz yağışlara neden oluyor. İstanbul’da şehir sıcaklığının atmosfer sıcaklığının üzerinde olması nedeniyle dengesiz yağışlar ciddi oranda arttı. Kasukabe de Japon modeli olarak adlandırılan bir model. Yerebatan Sarnıcı gibi eğimli alanlarda su depoluyor, “Suyu silo benzeri yapılarda tutuyor ve 25 metrekarelik bir havuzun suyunu 1 saniyede boşaltabilecek akış gücüyle bu suyu ilgili tünellerden ulaştırabiliyor.” en yakın dere, dere, göl, deniz veya yeraltında oluşturulacak büyük barajlar” dedi.
İNSANLIK 6 BİN YIL ÖNCE UYGULADI
Dr., yönetim kurulu toplantısında bu sistemle ilgili önerisini de sunduğunu belirtti. Kesici, “Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı Su Yönetimi Genel Müdürlüğü yetkilileri de bilgi aldı. Yerebatan Sarnıcı’nda temel prensip budur. Kıtlık ve sıkıntı zamanlarında suyun depolanması aynı zamanda su baskınlarına karşı da bir önlemdir. Baktığımızda insanlık 6 bin yıl önce de bu durumun farkındaydı.”Anadolu’nun birçok bölgesinde sarnıçlar hem su depolama hem de su baskınlarını önleme amacıyla kullanılıyordu. Bunları sadece su deposu olarak düşünmemek lazım” dedi.
KAYIPLARDAN DAHA AZ MALİYET
Türkiye’de su baskınlarının yaşanabileceği belli yerlerin bulunduğunu belirten Dr., altyapının önemine vurgu yaptı. Kesici, “Japonya’nın Kasukabe şehrinde kullanılan sistemi dünyanın birçok gelişmiş ülkesi de kullanmaya başladı. Sistem, bildiğimiz tarihi Yerebatan Sarnıcı gibi yer altı sarnıçlarından-barajlarından oluşuyor. Bu sistemde akış suları yer altına yönlendiriliyor. sarnıçlarla temas halinde olan bir tünel veya tünellerle saniyede 25 m2 oranında depolanır.Nehre, dereye, göle, baraja, denize en yakın olana aynı güçte deşarj edilebilir. Havuzun boşaltılması.Çok sağlam ve kalıcı bir yapıdır.İlk bakışta maliyeti değerli görünebilir ancak su baskını, temizlik, sağlık (su, çevre kirliliği, kanalizasyon vb.) nedeniyle oluşan maddi kayıplardan oldukça tasarruf sağlar. para” dedi.
